Opis
Banda kapitana San Carlosa przemyca tytoń z Hiszpanii do Francji. Kapitan chce dotrzeć do jezior d’Arastille i Grube. Tam planuje zgubić celników i tropiącego go brygadiera Francois Dubois, przeprawiając się statkiem niejakiego Cornedoux i niknąc w lasach Geret. Skrytyci w szczelinie między niedostępnymi skałami przemytni-cy czekają na wysłanego na zwiady Jacopo. Zwiadowca dotarł do jezior, ale nie zdołał się spotkać z Cornedoux ze względu na obecność celników. Wraz z Jacopo zjawia się miejscowy wieśniak, który chce kupić od San Carlosa część kontrabandy. Przybysz budzi nieufność San Carlosa, który każe go pilnować. Mniemany wieśniak usypia swoich strażników, częstując ich cygarami zaprawionym opium, i znika. Przemytnikom udaje się dotrzeć na prom Cornedoux, ale zostają otoczeni przez łodzie celników, którymi dowodzi fałszywy wieśniak, będący w rzeczywistości brygadierem Dubois. Nagle otoczony prom znika pod wodą. Ścigający na próżno szukają na powierzchni jeziora szczątków zatopionej łodzi i ludzkich ciał. Wtem dostrzegają w świetle pochodni ludzi San Carlosa wspinających się na wzgórze po drugiej stronie jeziora. Łódź Cornedoux okazała się tak skonstruowana, by mogła płynąć pod wodą. Celnicy na czele z Dubois wznawiają pościg. Tymczasem jednak banda rozproszyła się wśród skał, wrzuciwszy wcześniej swój towar do szczeliny pod kaskadą Gave. Następnego dnia wydobyli go stamtąd ludzie wynajęci przez kupców z Catarave, a przemytnicy, zainkasowawszy zapłatę, ruszyli w drogę powrotną. Jédédias Jamet, czyli historia spadku Jédédias Jamet, syn komornika sądowego z okolic Tours, otrzymawszy niewielki spadek po dalekim krewnym, został właścicielem ziemskim i ożenił się z Perpetuą Tertullien. Ma z nią syna i córkę. Chorobliwie oszczędny i pedantyczny, prowadzi nudne, uregulowane życie. Pewnego dnia otrzymuje wiadomość o śmierci wuja swojej żony Opime’a Romualda Tertulliena. Udaje się po radę do notariusza. Tu akcja się urywa, a dalsze wydarzenia niedokończonej powieści czytelnik poznaje ze szkicu autora. Wynika zeń, że Jamet staje się uczestnikiem licz-nych awanturniczych przygód, które mają początek w Rotterdamie, miejscu zamieszkania zmarłego, by przerodzić się w bezowocną pogoń śladami Opime’a po całym świecie. Małżeństwo pana Anzelma des Tilleuls Dwudziestosiedmioletni markiz Anzelm des Tilleuls, wielki ciałem i mały rozumem, chce się ożenić. Do szukania odpowiedniej kandydatki na żonę przystępuje nauczyciel markiza Nazo Paraklet, stary kawaler, miłośnik łaciny. Pani de Mirabelle, matka pięciu panien na wydaniu, które nie cieszą się wzięciem, na wieść o tym, że kandydatem na męża jest Tilleuls, mdleje, podobnie jak wszystkie jej córki. Generał de Vieille Pierre, ojciec wojowniczej jedynaczki Amaltuldy, wyrzuca Nazona za drzwi. Przewodniczący trybunału de Pertinax nie ma, jak się okazuje, córki, tylko syna, toteż upór, z jakim łacinnik obstaje przy propozycji matrymonialnej, wprawia go w furię. Z opresji ratuje Nazona sekretarz sądowy Maro Lafourchette, ojciec ponad czterdziestoletniej Eglantyny. Choć Nazo uważa to za mezalians, przekonuje go fakt, że Maro jest równie wielkim znawcą łaciny jak on sam. Małżeństwo dochodzi do skutku i okazuje się bardzo udane. Oblężenie Rzymu W roku 1849 Ludwik Napoleon Bonaparte wysyła francuski korpus ekspedycyjny, by przywrócić na tron papieża Piusa IX. Wśród rebeliantów jest Andreani, do niedawna sekretarz papieża, zwolniony za jakieś haniebne postępki. W szeregach Francuzów są kapitan Henri Formont, ochotnik, oraz jego przyjaciel, porucznik inżynierów Annibal de Vergennes. Henri chce załatwić w Rzymie jakiegoś osobiste porachunki; Annibal nie zna szczegółów, ale deklaruje pomoc. Pierwszy, nieprzygotowany szturm na Rzym podjęty 30 kwietnia nie powiódł się. Korzystając z zawieszenia broni, Henri, Annibal oraz Jean Taupin udają się do Rzymu w przebraniu wieśniaków. Widzą tam kobietę sprawiającą wrażenie obłąkanej, w której Henri rozpoznaje swą narzeczoną Marie. Ucisza ją i gdzieś zabiera Andreani, który podburzał tłum pod Zamkiem Świętego Anioła. Henri rusza za nimi, lecz pada pchnięty sztyletem. Annibal unosi go poza mury. Taupin postanawia śledzić Andreaniego, a wobec zerwania dzień później rozejmu, musi pozostać w oblężonym mieście. Generał Vaillant decyduje się na szturm od strony Janikulum, gdzie Rzym ma najsilniejsze fortyfikacje, ale ich zdobycie przesądza o zdobyciu miasta. Oblegający kopią transzeje, których linie podchodzą coraz bliżej murów, rozstawiają baterie dział. Tymczasem Henri leży w szpitalu polowym, jego rana nie chce się goić. Taupin zaobserwował, że Andreani codziennie wychodzi dokądś z miasta. Francuska artyleria dokonuje wyłomów w bastionach i do ataku ruszają pierwsze trzy kolumny żołnierzy, wśród nich są Henri i Annibal. Pozycje przechodzą z rąk do rąk. Taupin dołącza wreszcie do swoich i relacjonuje, czego się dowiedział o Andreanim. Henri opowiada obu towarzyszom dzieje Marie: jego narzeczoną ktoś usiłował porwać. Przyspieszono ślub, by Henri mógł się nią zaopiekować, lecz Marie została porwana sprzed ołtarza i wywieziona do Rzymu. Po zdobyciu Janiculum Rzym się poddaje. Andreani więzi Marie w podziemiach zrujnowanego pałacu Vechello na płaskowyżu Corsini. Henri i Annibal przybywają tam ze swoim oddziałem i odkrywają, że pałac jest zaminowany. Słysząc głos Marie, Henri nie zważa na niebezpieczeństwo i spieszy jej na pomoc. Nim wyłamali drzwi, Andreani zdążył pchnąć dziewczynę sztyletem. Odkrywszy to, Henri umiera. Jego towarzysze podejmują daremny pościg za Andreanim. Cela, w której spoczywały ciała Marie i Henriego, okazuje się pusta. Trzeciego lipca Francuzi weszli do Rzymu. Kilka dni później zwłoki Henriego znaleziono przy moście Santa Passera. FRRITT! FLAKK! Nadmorskie miasteczko Luktrop. W jednym z jego najbogatszych domów, zwanym „Sześć-Cztery”, mieszka doktor Trifulgas. W zimną deszczową noc przybywa do niego ubogo ubrana córka cukiernika Vorta Kartifa, prosząc o pomoc dla umierającego ojca. Trifulgas nie zamierza iść po nocy kawał drogi za miasto do biedaka. Po pewnym czasie pod domem Trifulgasa zjawia się żona Kartifa, oferując za pomoc mężowi 20 frecerów. Lekarz odmawia. Gdy matka chorego oferuje 120 frecerów, Trifulgas daje się skusić. Prowadzony przez sta-ruszkę idzie wzdłuż morza. Gdy widać już dom chorego, wybucha wulkan Vanglor. Doktor pada na ziemię, a kiedy się podnosi, widzi, że staruszka zniknęła. Trifulgas zbliża się samotnie do domu chorego, który okazuje się łudząco podobny do „Sześć-Cztery”. Wkrótce wchodzi do własnego domu, do własnej sypialni. Leżący w łożu chory, który dostał wylewu, to nie Kartif, tylko sam Trifulgas. Doktor umiera na własnych rękach podczas udzielania swemu alter ego spóźnionej pomocy. Hrabia de Chanteleine Trwa krwawa pacyfikacja Wandei. Oddziały, którymi dowodzi hrabia Chanteleine, zostają otoczone w Savenay. Chanteleine wyprowadza z miasta ludność cywilną. Kernan, mleczny brat, sługa i przyjaciel hrabiego, przynosi wiadomość, że jego żonie i córce grozi niebezpieczeństwo. W okolicy pojawił się Karval, człowiek wyrzucony kiedyś z majątku za kradzież, obecnie w szeregach rewolucjonistów. Gdy Chanteleine i Kernan przybywają do rodowej siedziby, okazuje się, że podczas szturmu na zamek żona hrabiego zginęła z ręki Karvala, a jego córkę zabrano do Quimper. W Quimper Kernan i hrabia dowiadują się, że Marie tego dnia ścięto. Kernan planuje zemstę na Karvalu. Nocą obaj z hrabią idą się pomodlić nad zbiorową mogiłą straconych. Na cmentarzu spotykają Henry’ego Trégolana. Uzyskał on w Paryżu ułaskawienie dla swej siostry, a przybywszy za późno, by ją ocalić, wykorzystał akt ułaskawienia, by uratować Marie, którą właśnie prowadzono na szafot. Kernan, hrabia, Marie i Trégolan chronią się we wsi Douarnenez, gdzie Trégolan zamierzał umieścić swoją siostrę u zaufanej rodziny rybaka. Na Wyspie Tristana nieopodal Douarnenez przebywa wygnany przez parafian Yvenat, zaprzysiężony ksiądz, który zaakceptował republikańską Konstytucję cywilną kleru. Rybacy postanawiają dokonać na nim samosądu. Kernan ocala księdzu życie. Wkrótce hrabia znika. Marie przeczuwa, że przyłączył się do rojalistów i zginął. Henry wyznaje jej miłość i zamierza szukać hrabiego. Ten jednak wraca. Aprobuje uczucie młodych, ale w całym departamencie nie ma księdza, który mógłby im udzielić ślubu. Po okolicy rozchodzi się wieść o duchownym niosącym miejscowym posługę religijną. Tajemniczy ksiądz, którego hrabia obiecuje sprowadzić, ma udzielić ślubu Marie i Henry’emu. Owym księdzem okazuje się Chanteleine, który w młodości odbył studia teologiczne, a teraz otrzymał święcenia od działającego w ukryciu biskupa. W trakcie ceremonii dochodzi do ataku, którym kieruje Karval. Hrabia zostaje uwięziony. W Breście, dokąd go zawieziono, trwa krwawy terror. Karval ginie z ręki Kernana, wyspowiadany wcześniej przez Yvenata. Jest dziewiąty thermidora; z Paryża przychodzi wiadomość, że Robespierre, Couthon i Saint-Just zostali straceni. Korzystając z zamieszania, Kernan wyswobadza hrabiego. Cała grupa opuszcza kraj i chroni się w Anglii. Tam młodzi biorą ślub. Po kilku latach wracają do Francji i osiadają w Chanteleine.